Nowotwory złośliwe pozostają jednym z największych zagrożeń dla zdrowia w Polsce. Według najnowszego raportu Narodowego Instytutu Onkologii i Krajowego Rejestru Nowotworów w 2022 roku zdiagnozowano ponad 181 tys. nowych przypadków nowotworów, a niemal 100 tys. osób zmarło z ich powodu. Szczególnie alarmujące są statystyki dotyczące kobiet poniżej 65. roku życia oraz wzrost zachorowań wśród młodych dorosłych.
prawie 100 tys. ofiar nowotworów w polsce
W 2022 roku w Polsce z powodu nowotworów złośliwych zmarło 96 062 osoby, w tym 51 765 mężczyzn i 44 297 kobiet. Nowotwory stanowiły 23% wszystkich zgonów wśród mężczyzn i 20% wśród kobiet. Szczególnie niepokojące są dane dotyczące kobiet poniżej 65. roku życia – w tej grupie wiekowej nowotwory były główną przyczyną śmierci, stanowiąc aż 42% zgonów wśród kobiet w wieku 45-64 lat.
Standaryzowane współczynniki umieralności wynosiły:
- 361 na 100 tys. mężczyzn
- 207 na 100 tys. kobiet
Średnio na każde 100 tys. osób w Polsce przypada 247 zgonów nowotworowych.
najczęstsze nowotwory w polsce
Wśród mężczyzn najczęściej diagnozowane nowotwory to:
- rak prostaty – 23,3% przypadków
- rak płuc – 13,7% przypadków
- rak jelita grubego – 11,7% przypadków
Choć liczba zachorowań na raka płuc u mężczyzn spada, nadal jest to nowotwór najczęściej prowadzący do zgonu.
U kobiet sytuacja wygląda nieco inaczej – najczęstszy jest rak piersi (23,6% przypadków), ale pod względem śmiertelności nowotwór płuc wyprzedził raka piersi, odpowiadając za 17,9% zgonów nowotworowych. To efekt rosnącej liczby palących kobiet na przestrzeni ostatnich dekad.
Wzrost liczby zachorowań widać szczególnie wśród młodych dorosłych:
- u mężczyzn w wieku 20-44 lata rak jądra stanowi aż 24% wszystkich nowotworów
- u kobiet w tej samej grupie wiekowej rak piersi stanowi 28% nowotworów
które regiony polski są najbardziej zagrożone?
Analiza regionalna ujawnia duże różnice w częstości zachorowań:
- najwięcej przypadków nowotworów złośliwych odnotowano w województwach wielkopolskim, śląskim i kujawsko-pomorskim
- najniższą zachorowalność zaobserwowano w województwach podkarpackim i lubelskim
Eksperci wskazują, że może to wynikać z różnic w stylu życia, poziomie urbanizacji oraz ekspozycji na czynniki rakotwórcze. Na przykład wyższe zanieczyszczenie powietrza na Śląsku może prowadzić do większej liczby zachorowań na raka płuc.
co dalej? konieczne zmiany w profilaktyce
Autorzy raportu podkreślają, że walka z nowotworami wymaga szerszej profilaktyki, w tym:
- zwiększenia liczby badań przesiewowych – szczególnie w zakresie raka piersi, jelita grubego i płuc
- promocji zdrowego stylu życia – ograniczenia palenia, zdrowej diety i aktywności fizycznej
- lepszego dostępu do nowoczesnych metod leczenia
Obecnie w Polsce żyje około 1,35 mln osób, u których nowotwór zdiagnozowano w latach 2000-2022. Najczęściej są to pacjenci po chorobie nowotworowej piersi, prostaty, jelita grubego i pęcherza moczowego. To pozytywny sygnał, ale jednocześnie wyzwanie dla systemu ochrony zdrowia, który musi zapewnić odpowiednią opiekę pacjentom onkologicznym.
