Przerost prostaty – objawy, przyczyny i skuteczne metody leczenia
Przerost prostaty to jedno z najczęstszych schorzeń u mężczyzn po 50. roku życia. Objawia się trudnościami w oddawaniu moczu, częstszym parciem na pęcherz i uczuciem niepełnego opróżnienia. Choć łagodny rozrost gruczołu krokowego nie jest groźnym schorzeniem, może znacząco utrudnić codzienne funkcjonowanie. Przyczyną są głównie zmiany hormonalne i naturalne procesy starzenia. Na szczęście dostępne są skuteczne metody leczenia – od farmakoterapii, przez zmiany stylu życia, aż po zabiegi chirurgiczne.
Czym jest przerost prostaty?
Przerost prostaty, zwany również łagodnym rozrostem gruczołu krokowego (BPH), to schorzenie polegające na powiększeniu narządu znajdującego się pod pęcherzem moczowym. W miarę wzrostu prostaty dochodzi do ucisku na cewkę moczową, co prowadzi do problemów z oddawaniem moczu. Nie jest to choroba nowotworowa, ale jej objawy mogą być bardzo uciążliwe.
Schorzenie rozwija się powoli przez wiele lat i jest związane z procesami starzenia się organizmu. Choć nie stanowi bezpośredniego zagrożenia życia, jego konsekwencje mogą obniżyć jakość życia mężczyzny. W skrajnych przypadkach może prowadzić do uszkodzenia pęcherza moczowego lub nerek.
Jakie są przyczyny przerostu prostaty?
Główną przyczyną przerostu prostaty są zmiany hormonalne zachodzące wraz z wiekiem. W organizmie mężczyzny maleje poziom testosteronu, natomiast wzrasta stężenie dihydrotestosteronu (DHT), który pobudza rozrost komórek prostaty.
Na rozwój BPH mogą wpływać także inne czynniki:
- predyspozycje genetyczne – jeśli w rodzinie występował przerost prostaty, ryzyko jego wystąpienia wzrasta,
- styl życia – brak aktywności fizycznej, nadwaga i niezdrowa dieta mogą przyspieszać zmiany,
- zaburzenia metaboliczne – cukrzyca i nadciśnienie tętnicze często współwystępują z przerostem prostaty.
Choć choroba dotyczy głównie starszych mężczyzn, niektóre przypadki łagodnego rozrostu prostaty mogą pojawić się już po czterdziestce.
Objawy przerostu prostaty – na co zwrócić uwagę?
Najczęstszym objawem przerostu prostaty są zaburzenia oddawania moczu. Początkowo mogą być subtelne, ale z czasem ulegają nasileniu. Kluczowe symptomy to:
- częstsza potrzeba oddawania moczu, zwłaszcza w nocy,
- słaby lub przerywany strumień moczu,
- uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza,
- parcie na mocz, które pojawia się nagle i jest trudne do powstrzymania,
- dłuższy czas potrzebny na rozpoczęcie mikcji.
Nieleczony przerost prostaty może prowadzić do powikłań, takich jak całkowite zatrzymanie moczu, zakażenia dróg moczowych czy kamica pęcherza.
Diagnostyka przerostu prostaty
Kiedy zgłosić się do lekarza?
Wizyta u lekarza jest konieczna, gdy pojawiają się trudności związane z oddawaniem moczu. Jeśli objawy utrudniają codzienne funkcjonowanie lub z czasem się nasilają, warto skonsultować się z urologiem. Długotrwałe ignorowanie problemu może prowadzić do poważniejszych komplikacji, np. uszkodzenia nerek.
Nagłe zatrzymanie moczu, silny ból podbrzusza lub obecność krwi w moczu wymagają pilnej interwencji medycznej.
Badania stosowane w diagnostyce
Podstawowym badaniem w diagnostyce BPH jest badanie per rectum (DRE), czyli ocena wielkości i konsystencji prostaty poprzez badanie palpacyjne przez odbytnicę.
Dodatkowo lekarz może zlecić:
- badanie PSA – pomiar poziomu antygenu sterczowego, który pozwala wykluczyć raka prostaty,
- USG przezodbytnicze (TRUS) – ocena struktury prostaty i stopnia przerostu,
- uroflowmetrię – badanie szybkości przepływu moczu,
- badanie ogólne moczu – dla wykluczenia infekcji dróg moczowych.
Odpowiednia diagnostyka pozwala dobrać skuteczny sposób leczenia.
Czy przerost prostaty może prowadzić do raka?
Przerost prostaty nie jest nowotworem i sam w sobie nie zwiększa ryzyka raka prostaty. Jednak oba schorzenia mogą współistnieć, a objawy bywają podobne. Dlatego u wszystkich mężczyzn z objawami BPH zaleca się regularne kontrolowanie poziomu PSA.
Wczesne wykrycie raka prostaty znacząco zwiększa szanse na skuteczne leczenie, dlatego warto wykonywać zalecane badania profilaktyczne.
Skuteczne metody leczenia przerostu prostaty
Leczenie farmakologiczne – jakie leki są stosowane?
W leczeniu przerostu prostaty stosuje się dwie główne grupy leków:
- Alfa-adrenolityki – rozluźniają mięśnie pęcherza i cewki moczowej, ułatwiając oddawanie moczu.
- Inhibitory 5-alfa-reduktazy – zmniejszają poziom DHT, co hamuje rozrost prostaty i może ją nawet nieco zmniejszyć.
W niektórych przypadkach lekarz może zalecić terapię skojarzoną, łączącą oba typy leków.
Naturalne sposoby na przerost prostaty – dieta i suplementacja
Zmiany w diecie mogą wspierać zdrowie prostaty. Warto spożywać:
- produkty bogate w likopen, jak pomidory,
- orzechy i nasiona, np. pestki dyni,
- rumianek, pokrzywę i palmę sabałową, stosowane w suplementach na prostatę.
Regularne picie zielonej herbaty i rezygnacja z alkoholu oraz kofeiny mogą także przynieść ulgę w objawach.
Zabiegi i operacje – kiedy są konieczne?
W ciężkich przypadkach konieczna jest interwencja chirurgiczna. Do popularnych metod należą:
- TURP (elektroresekcja przezcewkowa) – najczęściej stosowany zabieg, podczas którego usuwa się przerośniętą tkankę,
- laserowe usuwanie prostaty – mniej inwazyjna metoda stosowana u pacjentów z umiarkowanymi objawami.
Leczenie operacyjne zaleca się w przypadku nieskuteczności farmakoterapii lub nasilonych powikłań.
Profilaktyka przerostu prostaty – jak dbać o zdrowie prostaty?
Zdrowy styl życia a przerost prostaty
Regularna aktywność fizyczna, unikanie nadwagi i zdrowa dieta mogą zmniejszyć ryzyko przerostu prostaty. Warto także ograniczyć stres oraz dbać o odpowiednią ilość snu.
Produkty wspierające zdrowie prostaty
Do produktów korzystnych dla prostaty należą:
- pomidory (likopen),
- soja (izoflawony),
- pestki dyni (cynk).
Regularne badania – klucz do wczesnego wykrycia
Każdy mężczyzna po 50. roku życia powinien regularnie wykonywać badanie PSA i odwiedzać urologa. Dzięki temu można wcześnie wykryć ewentualne zmiany i wdrożyć odpowiednie leczenie.
